Houdingsafwijking

De ruggengraat (wervelkolom) vertoont normaal een aantal bochten. In de halswervels zit een bocht naar voren (cervicale lordose), in de borstwervels een bocht naar achteren(thorocale kyfose), in de lendewervels weer een bocht naar voren (lumbale lordose) en in het staartbeen weer een bocht naar achteren (sacrale kyfose).

Het is van belang te weten dat in het geval van een scoliose, de kromming van de wervelkolom zich niet in voor-achterwaartse richting maar in zijwaartse richting ontwikkelt.

Soort scoliose

Een functionele scoliose is het gevolg van een verkeerde houding en is vrijwel altijd te corrigeren. Het kan o.a. voorkomen bij beenlengteverschillen. Wanneer het ene been langer is dan het andere kan het bekken gaan kantelen. Hierdoor neem de wervelkolom een gebogen vorm aan (wanneer beide benen gestrekt zijn). Als het kind gaat zitten, dan kan de wervelkolom zich in principe corrigeren.

Een structurele scoliose is een scoliose die niet volledig corrigeerbaar is. Een structurele scoliose is weer onder te verdelen in een scoliose zonder oorzaak (idiopatische) en een scoliose met een aanwijsbare oorzaak (niet-idiopatische).

Symptomen

Tijdens het onderzoek vertoont een patiënt met een scoliose een of meerdere van de volgende verschijnselen:

• Kijkend naar de schouderbladen van het kind valt vaak op dat een schouderblad hoger staat en in een andere stand staat dan de andere.
• Wanneer de armen van het kind langs het lichaam gehangen worden is er  sprake van een verschil in luchtfiguren tussen beide kanten.
• Wanneer het kind voorover buigt valt op dat een van beide zijden van de ribben hoger ligt dan de andere zijde.

Oorzaken

In 80% van de gevallen is de oorzaak onbekend. Een idiopatische scoliose is het meest voorkomend type met een onbekende oorzaak deze vorm van scoliose meestal optreedt en mogelijk klachten geeft vanaf de vroege puberteit en aanwezig is bij 2-4% van de kinderen, meer bij meisjes dan bij jongens.
Oorzaken van een niet-idiopatische scoliose kunnen aangeboren wervelafwijkingen zijn, evenals neuromusculaire aandoeningen, spierziekten, afwijkingen in het wervelkanaal of afwijkingen aan de wervels.

De rol van de kinderfysiotherapeut

Indien een kind zich meldt met een bepaalde mate van rugklachten, wordt gekeken naar de stand van de gehele wervelkolom, een mogelijk beenlengteverschil en andere opvallendheden in het lichamelijk onderzoek. Indien een scoliose vastgesteld wordt als oorzaak van de rugklachten wordt samen met het kind en de ouders/verzorgers bepaald hoe het behandelplan eruit gaat zien.

In veel gevallen kan het kind in samenwerking met de kinderfysiotherapeut zelf veel doen om de ernst van de klachten aan de rug te verminderen of te doen verdwijnen. De kinderfysiotherapeut beoordeelt welke oefeningen nuttig zijn bij het verminderen van de rugklacht, waarbij samen met het kind, een oefenschema opgesteld wordt, hetgeen thuis uitgevoerd kan worden. Deze oefeningen bestaan uit zowel mobiliserende als spierversterkende oefeningen om de situatie in de rug te optimaliseren. De mobiliserende oefeningen worden uitgevoerd om de souplesse van de rugwervels te verbeteren, de spierversterkende oefeningen worden aangeboden om de spieren van de rug sterker te maken zodat de mate van kromming in de rug niet toeneemt of zelfs afneemt. Deze combinatie van oefeningen zorgt er in veel gevallen voor dat de klachten in de rug na verloop van tijd afnemen. Het schema wordt onder begeleiding van de kinderfysiotherapeut uitgevoerd, waarbij de mate van de begeleiding afhankelijk is van de therapietrouw (hoe goed voert het kind de oefeningen thuis uit) en de ontwikkeling van de klacht.

Na de behandeling

Wanneer de klachten in de rug verdwenen zijn is het van belang dat het kind en de ouders de situatie van de rug en de desbetreffende scoliose goed in de gaten blijven houden en alert zijn op  een eventuele toename van de rugklachten.  Mocht de scoliose en dus de kromming in de rug ernstig toenemen, is het van belang tijdig actie te ondernemen en door te sturen naar een kinderorthopeed. Deze kan inschatten of het wellicht nuttig is (middels een röntgenfoto waarop de hoek van de scoliose te zien is) om een brace aan te laten meten of andere maatregelen te nemen. Dit is altijd afhankelijk van de mate van scoliose en de daarbij behorende klachten.